SÜNNET VE HADİSİ ANLAMA KILAVUZU | Mehmet Görmez

Kitap, bilgi kaosu ve yorum anarşisinin dinin berrak hakikatlerini gölgeleyerek sebep olduğu yanlış din yorumlarının büyük bir kısmının Kur’an-sünnet ilişkisini doğru kuramamaktan, sünnet ve hadisi yanlış anlamaktan kaynaklandığı gerekçesiyle kaleme alındı.

Türkiye’de ve İslam dünyasında hiçbir ilke, kural, kaide tanımadan ilimden, usûlden, zaman zaman ihtilaf ahlakından yoksun ifrat-tefrit arasında seyreden sünnet ve hadis tartışmalarını doğru-mutedil bir zemine taşımayı ve ilmî mecraya çekmeyi amaçlıyor.

Bir giriş ve iki bölümden oluşan kitabın giriş bölümünde modern zamanlarda Türkiye’de ve İslam dünyasında yaşanan sünnet ve hadis tartışmalarının parametreleri ele alınmakta ve bu tartışmalarda yapılan usulsüzlükler ile usûl dışı arayışlar hakkında tespitlere yer verilmekte; bu tartışmaların/arayışların İslam dünyasında geldiği noktaya işaret edilmekte.

Kitap, bu tartışmalarda öne çıkan Kur’ancılık cereyanı, Tarihselcilik anlayışı, Selefilik akımı ve Katı Gelenekçilik tavrının sünneti anlamada girdiği çıkmazları ortaya koymakta.

Kitap, sünnet ve hadis tartışmaları kapsamında tarihte de benzer kırılmaların yaşandığından bahisle tıpkı tarihte olduğu gibi günümüzde de risaleti rivayete, Resul’ü raviye, sünneti polemiklere feda etmeyen güçlü bir usûl ve derin bir makâsıd bilgisiyle sünnetin evrensel örnekliği çerçevesinde hadislerin bütüncül bir yaklaşımla ele alınmasıyla meselenin üstesinden gelinebileceğine dair çözüm önerisinde bulunmakta.

Sünnet ve hadis konusunda tıpkı ilk asırlardaki gibi bir ayırıma giden kitap, bu nedenle sünnet ve hadisi iki ayrı bölüm hâlinde ele almakta.

Sünnetin örneklik (teessî) ilkesi üzerinden ele alındığı Sünneti Anlama Kılavuzu isimli birinci bölümde sünnet, sadece dinin ikinci bilgi kaynağı olarak değil, sünnetin insanlık için bir değerler manzumesi olması, İslam medeniyetinin kurucu kaynağı olmasındaki rolü, İslam ümmetini inşa eden bir örneklik olmasındaki fonksiyonu, asr-ı saadeti bütün zamanlara taşıyan bir hayat tarzını ortaya koyması, İslam’ın değişim karşısında sürekliliğini sağlayan manevi bir güç olması, Kur’an’ı yaşanan hayata dönüştüren bir beyan, tefsir ve tevil işlevi görmesi gibi başlıklarla Resulullah’ın evrensel rehberliği ve örnekliği çerçevesinde evrensel boyutlarıyla ele alınmakta ve bu yönüyle klasik usûl kitaplarından farklı bir sünnet perspektifine yer verilmekte. Ayrıca bu bölümde yorum anarşisinin yol açtığı âdet-ibadet, sünnet-bidat, sünnet-kültür, beşer-peygamber sıfatları farkları konusundaki sorunlu alanların sınırları net olarak çizilmekte.

Bütünlük ilkesinin esas alındığı Hadisi Anlama Kılavuzu isimli ikinci bölümde ise hadisler, sadece rivayetler üzerinden yapılan parçacı yaklaşımın aksine; Kur’an-sünnet, risalet-nübüvvet, sünnet-siret, akıl-vahiy, sebep-illet-hikmet, makâsıd-maslahat, sebep-bağlam bütünlüğü gibi pek çok açıdan külli bir bütünlük çerçevesinde ele alınmakta. Hadislerdeki deyimsel ifadeleri, kıssaları ve temsilî hikâyeleri, meselleri, sayı, ölçü ve miktarları, varlık mertebelerini, tedriciliği ve neshi anlamaya dair dikkate değer tespitlerin yanı sıra ayrıca; terğib ve terhib hadisleri, müteşabih hadisler, fiten ve melâhim hadisleri, ahkâm hadisleri ve ahlak hadisleri gibi anlaşılmasında zorluk çekilen bazı hadis gruplarının her birine özgü birer usûl önerilmekte.

Allah Resulü’nü ve çağlar üstü evrensel mesajını anlamamıza kılavuzluk etmesi niyazıyla...